Waarom betaal je sociale bijdragen?
Iedereen die werkt, draagt in België mee bij aan de sociale zekerheid. Als zelfstandig ondernemer betaal je daarvoor sociale bijdragen, net zoals een werknemer in loondienst.
Het belangrijkste wat je daarvoor in ruil krijgt, zijn een heleboel sociale rechten zoals:
- Gezinsbijslag (inclusief geboortepremie en kinderbijslag)
- Pensioen
- Terugbetaling van medische verzorging
- Uitkering bij ziekte of arbeidsongeschiktheid
- Uitkering bij faillissement
Hoe werken de sociale bijdragen?
Zelfstandigen betalen hun sociale bijdragen elke drie maanden aan hun sociaal verzekeringsfonds, dat het bedrag op zijn beurt door stort aan de overheid.Een eenvoudig principe, dat je verzekert van de juiste opvolging en een correcte berekening door een partner die aan jouw kant staat en met je meedenkt.
Wie betaalt sociale bijdragen?
Iedereen die als zelfstandig ondernemer aan de slag is, betaalt in principe sociale bijdragen. Dat geldt zowel voor eigenaars van een eenmanszaak als bedrijfsleiders van een vennootschap. Ook meewerkende echtgenoten of echtgenotes en helpers dragen bij, net zoals starters in bijberoep. De berekening van je sociale bijdragen hangt af van je statuut.
Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds?
Iedereen die een eigen zaak opstart, moet zich aansluiten bij het sociaal verzekeringsfonds van zijn of haar keuze. Dat geldt zowel voor individuele ondernemers met een eenmanszaak als voor oprichters van een vennootschap.
Eigenaars van een eenmanszaak
Zelfstandigen met een eenmanszaak kunnen eenvoudig aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De aansluiting moet gebeuren vóór de officiële opstart als zelfstandige. Je sociaal verzekeringsfonds helpt je vervolgens bij het berekenen van de voorlopige bijdragen die je zal moeten betalen om in aanmerking te komen voor je sociale rechten.
Zaakvoerders van een vennootschap
Heb je een vennootschap, dan betaal je een zogeheten vennootschapsbijdrage. Het achterliggende principe is hetzelfde als dat van de sociale bijdragen voor ondernemers met een eenmanszaak. Ben je gemachtigd als mandataris of werkende vennoot in een vennootschap, dan ben je aansprakelijk voor de betaling van de sociale bijdragen door je vennootschap.
Helpers
Iemand die je helpt of vervangt in je eenmanszaak, wordt door de sociale zekerheid beschouwd als een zelfstandig helper. Hij of zij moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds vanaf 1 januari van het jaar waarin de helper 20 jaar wordt, of als de helper voor die leeftijd al getrouwd is. Bepaalde categorieën helpers zijn vrijgesteld van de betaling van sociale bijdragen.
Het gaat om:
- Helpers die je minder dan 90 dagen per jaar bijstaan in je zaak
- Helpers die niet op regelmatige basis hulp bieden
- Studenten die nog recht hebben op kinderbijslag
Meewerkende echtgenoten of echtgenotes
Ook meewerkende echtgenoten moeten zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en bijdragen betalen. Dat gebeurt volgens het zogeheten maxistatuut, dat hen volwaardige sociale rechten geeft. Enkel als je meewerkende echtgenoot of echtgenote geboren is vóór 1 januari 1956 kan hij of zij opteren voor een beperkt sociaal statuut dat enkel recht geeft op een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
Sociale bijdragen berekenen
De berekening van je sociale bijdragen gebeurt als zelfstandige op basis van je inkomsten. De fiscus kijkt daarbij naar je inkomen van het huidige boekjaar. Zolang je definitieve beroepsinkomsten niet gekend zijn, zal je sociaal verzekeringsfonds voorlopige bijdragen berekenen. Daarvoor wordt er gekeken naar je geïndexeerde beroepsinkomen van drie jaar geleden. Ook andere factoren spelen een rol bij de berekening van je persoonlijke sociale bijdragen:
- Je statuut. Gepensioneerden of meewerkende echtgenoten vallen onder een aparte regeling.
- Je status als zelfstandige in hoofdberoep of bijberoep. Zelfstandigen in bijberoep betalen namelijk minder sociale bijdragen.
Sociale bijdragen voor starters
Als je net start met een eigen zaak, dan is je inkomen nog onzeker en geldt er een aangepaste regeling voor de betaling van je sociale bijdragen. Je betaalt dan een wettelijke minimumbijdrage, die als een voorlopige sociale bijdrage wordt beschouwd. Voor die berekening gaat je sociaal verzekeringsfonds uit van een vast (forfaitair) jaarinkomen van € 16.409,20.
Na twee jaar deelt de belastingadministratie je beroepsinkomen mee aan het sociaal verzekeringsfonds. Op dat moment kunnen je definitieve sociale bijdragen worden berekend. Te veel betaald? Dan krijg je het verschil uiteraard teruggestort. Is je inkomen hoger dan de berekeningsbasis? Dan betaal je het bijkomende bedrag.
Je kan het bedrag van je voorlopige sociale bijdragen trouwens laten aanpassen aan je verwachte inkomen. Zo vermijd je later onaangename verrassingen in de vorm van een hoge afrekening.
Wanneer betaal je de sociale bijdragen?
Je betaalt je socialezekerheidsbijdragen elk kwartaal aan je sociaal verzekeringsfonds. Aan het begin van elk kwartaal bezorgt het sociaal verzekeringsfonds je een afrekening, gebaseerd op je voorlopige berekening. Als ondernemer heb je tot het einde van het lopende kwartaal de tijd om het volledige bedrag over te schrijven naar de rekening van je sociaal verzekeringsfonds. De fiscale kwartalen beginnen elk jaar op respectievelijk 1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober.
Als je de sociale bijdragen niet op tijd betaalt, dan is elk sociaal verzekeringsfonds wettelijk verplicht om een bijkomend tarief van 3% aan te rekenen bij het aflopen van elk kwartaal. Als je aan het einde van het kalenderjaar in kwestie de kwartaalbijdrage niet hebt betaald, dan komt daar nog een toeslag van 7% bovenop.
Uitstel van betaling voor ondernemers in moeilijkheden
Kan je wegens omstandigheden je sociale bijdragen niet betalen? Dan neem je best zo snel mogelijk contact op met je sociaal verzekeringsfonds. Afhankelijk van je situatie zijn er verschillende oplossingen mogelijk.
Verminderde bijdrage
Als ondernemer is je inkomen vaak wisselvallig. Aangezien sociale bijdragen voor starters berekend worden op het inkomen van drie jaar eerder, kan het gebeuren dat je als zelfstandige te veel voorlopige sociale bijdragen betaalt - bijvoorbeeld wanneer je inkomen terugvalt. Een verminderde bijdrage kan dus soelaas bieden.
Minnelijk afbetalingsplan
In samenspraak met de RSZ kan je proberen om je schuld gespreid in te lossen met een afbetalingsplan. Ook in dit geval is je sociaal verzekeringsfonds je eerste hulplijn. Het kan je helpen om een gestructureerd en realistisch afbetalingsplan aan te vragen.
Vrijstelling van bijdragen
In uitzonderlijke gevallen kunnen je sociale bijdragen worden kwijtgescholden. Denk maar in geval van onverwachte ernstige ziekte, brand in je bedrijf, of een economische crisissituatie. Je sociaal verzekeringsfonds helpt je bij het opstellen van je dossier en de indiening ervan bij de RSZ.
Sociale bijdragen zijn aftrekbaar
De fiscus beschouwt de sociale bijdragen die je persoonlijk betaalt als een beroepskost. Dat wil zeggen dat ze volledig fiscaal aftrekbaar zijn. Je sociale bijdragen worden berekend op je netto belastbaar jaarinkomen. Dat is het bruto jaarinkomen als zelfstandige min beroepskosten, maar voor belastingheffing.
Belangrijke punten
- Je sociale bijdragen worden berekend over je netto belastbaar jaarinkomen.
- Sociale bijdragen zijn als beroepskost volledig fiscaal aftrekbaar.
- Als zelfstandige betaal je jouw sociale bijdragen elk kwartaal.
Hoe aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds?
Elke zelfstandige sluit zich vóór de officiële opstart van zijn of haar onderneming verplicht aan bij een sociaal verzekeringsfonds, dat de brug vormt tussen jou en de overheid voor de administratieve afhandeling van je kwartaalbijdragen. In ruil krijg je de sociale bescherming waar je recht op hebt en bijkomend advies doorheen elke stap op jouw reis als ondernemer.
