Belasting en btw voor zelfstandigen

Een vlotte fiscale start

Iedereen in België betaalt op de een of andere manier belastingen, ook als nieuwe ondernemer. Een werknemer in loondienst doet dat vooral via het deel dat zijn werkgever afdraagt aan de overheid en via btw op aankopen in de winkel. Als ondernemer ben je echter zelf verantwoordelijk voor een correcte belasting- en btw-aangifte.

Verschil in belastingen bij eenmanszaak en vennootschap

Met een eigen eenmanszaak of vennootschap betaal je belastingen op je inkomsten. Met een eenmanszaak is die berekening relatief eenvoudig. Bij een vennootschap betaal je zowel een vennootschapsbelasting als belasting op het loon dat je jezelf uitkeert.

Btw

De btw of belasting over de toegevoegde waarde is een bijkomende verbruiksbelasting op de verkoop van goederen en diensten. Ook als zelfstandige krijg je met btw te maken. 

Hoe werkt dat precies?

• Als beginnende btw-plichtige ondernemer vraag je eerst je btw-nummer aan. 
• Daarna reken je de btw (21%, 9% of 0%) aan op je facturen en stort je het bedrag vervolgens door aan de overheid. Je krijgt dus geld binnen van je klanten dat je niet mag houden. 
• Op producten of diensten die je voor je eigen zaak aanschaft, hoef je dan weer geen btw te betalen. Dat is de zogeheten btw-aftrek.
• Je btw regel je via een periodieke btw-aangifte.

Opgelet: Sommige starters en kleine bedrijven zijn ook vrijgesteld van btw. 

Je btw-verplichtingen goed geregeld

Als ondernemer ben je verplicht de btw die je van je klanten hebt ontvangen, aan te geven bij de fiscus. Dat doe je met een btw-aangifte. 

In die aangifte deel je ook mee hoeveel je zelf aan leveranciers hebt betaald voor je beroepsuitgaven. De btw die je zelf hebt betaald in het kader van je professionele activiteiten, mag je aftrekken van de ontvangen btw. Het uiteindelijke bedrag betaal je aan de btw-administratie. 

Als starter ben je vrijwel zeker van een kwartaalaangifte. Bedrijven die een jaaromzet van meer dan € 2.500.000 halen, moeten een maandelijkse aangifte doen.

Voor de indiening van je btw-aangifte ga je best te rade bij een boekhouder. De aangifte van je btw kan namelijk al snel erg complex worden - ook als je nog maar pas gestart bent met je onderneming. En je wil vooral geen boetes oplopen.

Vrijstelling van btw-plicht

In de meeste gevallen kan je er als ondernemer vanuit gaan dat je btw-plichtig bent. Sommige ondernemingen hebben echter recht op een vrijstelling, bijvoorbeeld op basis van hun beperkte jaaromzet of de sector waarin ze actief zijn.

Als je recht hebt op een btw-vrijstelling mag je geen btw aanrekenen, maar hoef je ook geen periodieke btw-aangifte in te dienen. Dat vereenvoudigt je boekhouding aanzienlijk.

Tegelijkertijd betekent het ook wel dat je geen btw mag aftrekken voor professionele aankopen. Op vlak van btw word je beschouwd als een particuliere klant. 

Je belasting als zelfstandige

Als ondernemer met een eenmanszaak is er geen onderscheid tussen je beroeps- en persoonlijke financiële inkomsten. Je betaalt je belastingen ook gewoon via de personenbelasting op je totale belastbare inkomen. Dat is het inkomen dat overblijft na betaling van je sociale bijdragen, beroepskosten en andere mogelijke aftrekposten.

Het tarief van de personenbelasting is voor zelfstandigen identiek aan die van werknemers. De Belgische personenbelasting wordt progressief berekend aan de hand van belastingschijven, die elk jaar worden geïndexeerd. Het belastingtarief stijgt dus naarmate je inkomen groter wordt.

Hieronder de tarieven voor de personenbelasting van het aanslagjaar 2022 (inkomsten van 2021): 

• Tot € 13.540: 25%
• Van € 13.540,01 tot € 23.900: 40%
• Van € 23.900,01 tot € 41.360: 45%
• Vanaf € 41.360,01: 50%

Voorbeeld: Je realiseert met je eenmanszaak een jaaromzet van € 60.000. Je trekt € 20.000 beroepskosten af en betaalt € 8.200 sociale bijdragen (in dit voorbeeld gaat het om 20,5% van € 20.000). Zo houd je € 31.800 belastbaar inkomen over. Na het betalen van je personenbelasting houd je uiteindelijk € 22.939,5 netto over.

Belastingvrije basis som

Een deel van je inkomen is helemaal vrijgesteld van belastingen. Dat is de zogeheten belastingvrije basis som. Afhankelijk van je privésituatie - burgerlijke staat, kinderen, handicap,... - kan het zijn dat dat bedrag hoger uitvalt. Dat brengt je totale belastingdruk verder naar omlaag.

Gemeentebelasting

Naast de jaarlijkse personenbelasting moet je ook rekening houden met bijkomende gemeentebelasting. Die wordt bepaald door de gemeente of stad waar je woont. De tarieven voor de aanvullende gemeentebelasting in België vind je in dit overzicht.

Lagere belastingdruk via een vennootschap

Als ondernemer met een eenmanszaak komt het er in de praktijk dus vaak op neer dat een groot deel van je omzet aan 50% wordt belast. Draait je zaak goed en realiseer je over een langere periode veel omzet? Dan kan de vennootschap een fiscaal voordelig alternatief betekenen voor je ondernemerscarrière.

Belasting op vennootschappen

Ondernemers met een eigen vennootschap betalen in de eerste plaats vennootschapsbelasting op hun bedrijfswinst. 

Sinds 2020 bedraagt het basistarief van die belasting 25%. Kleine en startende vennootschappen genieten trouwens een verlaagd tarief van de vennootschapsbelasting op hun winst tot € 100.000. Om in aanmerking te komen op het verlaagde belastingtarief, moet je echter wel voldoen aan enkele voorwaarden. 

Personenbelasting als zaakvoerder

Het stopt echter niet bij de vennootschapsbelasting. Als zaakvoerder van je vennootschap kan je niet zomaar de financiële middelen van je bedrijf voor privédoeleinden gebruiken. Een van de mogelijkheden om het geld naar je privé-situatie over te hevelen, is door jezelf een loon uit te keren. En dat is gewoon onderworpen aan de personenbelasting.

In de praktijk betaal je dus bijna altijd zowel vennootschapsbelasting als personenbelasting. Het loon dat je jezelf uitbetaalt, geldt op zijn beurt wel als een bedrijfskost, waardoor de winst van je vennootschap daalt en je minder belastingen betaalt.

Fiscale optimalisering van je vennootschap

Een vennootschap is in de praktijk voordeliger dan een eenmanszaak als je een hoge omzet wil realiseren en focust op eventuele uitbreiding. Een vennootschap laat je namelijk toe om kapitaal op te bouwen binnen je bedrijf. Dat kan je dan gebruiken voor investeringen. 

Tip: Naast een eigen loon bestaan er ook alternatieve, fiscaal voordelige uitbetalingsmethoden voor vennootschappen, zoals het dividend. Een andere populaire manier is om als zelfstandige te sparen voor je pensioen. Vraag je boekhouder om advies over alle opties en wat het beste is voor jou.