Toch bleven flink wat bedrijven tot voor kort terughoudend over telewerk, ook voor functies die dat technisch perfect toelaten. Met de juiste ondersteuning en indien aan een aantal voorwaarden zijn voldaan, zijn de potentiële voordelen van telewerk legio: werknemers winnen tijd dankzij minder woon-werkverkeer, ervaren minder stress en vermoeidheid en genieten van een betere werk-privébalans, zo bleek nog uit een recente studie van UGent-professor Stijn Baert.
Flexibiliteit wordt bij start-ups en (overwegend) grotere bedrijven hoog in het vaandel gedragen, en dat zorgde voor de geleidelijke introductie van de digitale werkplek. Booming business, want Microsoft, Google, Facebook en andere techbedrijven willen allemaal een stukje van de telewerkkoek en bieden al jaren tools aan die toelaten om niet enkel vanop afstand, maar ook interactiever en meer collaboratief te werken.
COVID-19 als katalysator voor flexibilisering?
In maart volgde de donderslag bij heldere hemel: ook de werkgevers die tot dan de boot van telewerk afhielden - ‘te complex’ of ‘te veel verandering’ - moesten plots onder dwang de digitale sprong voorwaarts maken. In de afgelopen weken werkten we massaal vanuit ons kot. We bleven weg van kantoor, de autosnelweg en het openbaar vervoer. Microsoft noteerde een stijging liefst 775% in het gebruik van hun samenwerkingsplatform Teams. Social distancing, digitaal leren en telewerk zijn onder druk van de overheid de norm geworden en dankzij digitale innovaties blijft onze economie toch nog enigszins draaien.
Gevolgen van langdurig thuiswerken
De toekomst zal natuurlijk moeten uitwijzen wat de sociologische, psychologische en economische gevolgen zijn van langdurig thuiswerken, maar in de jongste weken gaven mensen alvast blijk van een enorm aanpassingsvermogen. Zoals crisissen dat vaak doen, heeft deze coronacrisis bovendien de denkwijze bij werkgevers én werknemers fundamenteel gewijzigd. Terwijl we voordien vaak dachten “waarom dit online doen?”, zullen we in de toekomst misschien eerder starten met de vraag “is het wel nodig om fysiek te vergaderen?”.
In tijden van crisis grijpen werknemers terug naar zekerheid, maar een aantal mensen die nu geproefd hebben van de flexibiliteit van telewerk zal nooit meer terug willen naar vaste kantooruren. De huidige context heeft immers duidelijk gemaakt dat een grondige verandering in de organisatie van werk zich opdringt. Heel wat experten zijn ervan overtuigd dat onze sociale zekerheid, waar we terecht trots op zijn, aan een grondige herziening toe is. Het basisprincipe van ondergeschiktheid van werknemers, waarop ons arbeidsrecht vandaag de dag stoelt, geraakt stilaan uitgehold in een wereld waarin we van werknemers ook ondernemerschap verwachten en steeds vaker beroep doen op consultants, freelancers en interimkrachten. De arbeidsmarkt heeft dringend nood aan structurele vernieuwing, met loopbaanmobiliteit over de ondernemingen heen, én aan een vorm van sociale bescherming die daarbij aansluit.
Dringende aanpak
We kunnen na de coronacrisis onmogelijk terugplooien op onze oude gewoontes en ervan uitgaan dat we de volgende crisis niet meer zullen meemaken. We moeten dringend werk maken van een nieuwe aanpak. Een aanpak die het ondernemingen toelaat om – net zoals de overheid vandaag – beroep te doen op experten wanneer ze dat nodig achten en tegelijk flexibiliteit mogelijk maakt voor werknemers, met een minimale sociale bescherming, ongeacht hun statuut.
