Verboden activiteiten
Algemeen is de arbeid verboden die:
- jongeren, objectief gezien (vanuit lichamelijk of psychisch oogpunt), niet aankunnen;
- waarbij jongeren worden blootgesteld aan giftige of kankerverwekkende stoffen, stoffen die erfelijke genetische veranderingen veroorzaken, stoffen die tijdens de zwangerschap schadelijke gevolgen hebben voor de foetus of stoffen die andere chronische schadelijke effecten op de mens hebben;
- blootstelling aan ioniserende straling meebrengt;
- risico’s op ongevallen inhoudt waarvan men vermoedt dat jongeren die niet beseffen of niet kunnen voorkomen;
- jongeren kunnen blootstellen aan koude, hitte, lawaai of trillingen
De codex over welzijn op het werk bevat ook een niet-limitatieve lijst van agentia, processen en werkzaamheden, plaatsen waaraan het verboden is jongeren bloot te stellen. Dit is bijlage X.3-1.
Deze verbodsbepalingen zijn echter niet absoluut en er zijn uitzonderingen voorzien. De aard daarvan hangt af van de categorie waartoe de jongere behoort. In feite zullen de afwijkingen groter zijn voor een jongere die zijn toekomstige beroep in jouw bedrijf komt leren, zoals een stagiair, dan voor een jobstudent die wat geld wil verdienen voor zijn vakantie.
Afwijkende voorwaarden voor jongeren tewerkgesteld krachtens een arbeidsovereenkomst (of arbeid verricht onder het gezag van een ander persoon) – Categorie a
Ze mogen verboden werkzaamheden verrichten indien:
- zij ten minste 16 jaar oud zijn;
- de werkgever ervoor zorgt dat deze personen een specifieke en adequate opleiding hebben genoten in functie van de sector of erop toeziet dat zij de nodige beroepsopleiding hebben gevolgd ;
- de werkgever de noodzakelijke preventiemaatregelen treft en ervoor zorgt dat deze preventiemaatregelen effectief zijn en worden gecontroleerd;
de activiteiten onder toezicht van een ervaren werknemer plaatsvinden.
Afwijkende voorwaarden voor leerovereenkomst, leerlingen/studenten en jongeren met een alternerende opleiding – Categorie b-c-d
Ze mogen verboden werkzaamheden verrichten indien:
- dit voor hun beroepsopleiding onontbeerlijk is;
- de werkgever de noodzakelijke preventiemaatregelen treft en ervoor zorgt dat deze preventiemaatregelen effectief zijn en worden gecontroleerd;
- de activiteiten onder toezicht van een ervaren werknemer plaatsvinden.
De voorziene afwijkingen moeten duidelijk worden vermeld in de overeenkomst met de onderwijsinstelling.
Afwijkende voorwaarden voor jobstudenten – Categorie e
- zij moeten 18 jaar of ouder zijn;
- de studierichting stemt overeen met de werkzaamheden waarvoor de verbodsbepaling geldt;
- de werkgever treft de noodzakelijke preventiemaatregelen en zorgt ervoor dat deze preventiemaatregelen effectief zijn en worden gecontroleerd;
- de activiteiten vinden plaats onder toezicht van een ervaren werknemer;
- het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) en de bevoegde preventieadviseur moeten voorafgaand advies geven.
Hoe weet je of de studierichting een afwijking toelaat ?
Dit moet geval per geval beoordeeld worden. Voor bepaalde studierichtingen zal dit duidelijk zijn, zoals bij houtbewerking: de jobstudent leert tijdens zijn opleiding met houtbewerkingsmachines werken en mag deze activiteiten dus ook tijdens een studentenjob uitvoeren. Voor andere studierichtingen is het echter moeilijker aan te tonen is dat deze overeenstemmen met de verboden werkzaamheden. In dit geval moet de werkgever naar het opleidingsprogramma nakijken en de student vragen naar zijn studierichting, om er zeker van te zijn dat hij voldoende is opgeleid.
Op de website van FOD Arbeid, Werkgelegenheid en Sociaal Overleg vind je ook een toelichting over de bijzondere regels voor het bedienen van gemotoriseerde toestellen door werkstudenten en het gebruik van landbouwmachines.
Op de website “Ik ben jobstudent” van Preventie en Interim vind je een duidelijke en uitgebreide toelichting van de toegelaten en verboden werkzaamheden voor jobstudenten met concrete voorbeelden zoals werken op stellingen, werken met een bosmaaier of een vleessnijmachine.