Welke soorten overuren bestaan er?
Het systeem van overuren kent twee hoofdtypes. Ten eerste zijn er de klassieke, onvrijwillige overuren. Hierbij moet je als werkgever inhaalrust en overloon toekennen, en ben je RSZ en bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Er geldt wel een fiscaal gunstregime voor de eerste 180 uren per jaar.
Daarnaast bestaan er vrijwillige overuren, die komen in drie vormen. Bij de gewone vrijwillige overuren moet je geen inhaalrust toekennen, maar wel overloon betalen. Net als bij de klassieke overuren blijven RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Ook hier geldt het gunstige belastingtarief voor de eerste 180 uren per jaar. De andere twee vormen zijn de relance-overuren en netto-overuren in de horeca. Deze zijn nog voordeliger: je hoeft geen inhaalrust of overloon te geven en je bent ook geen RSZ-bijdragen of bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Verder kan je deze laatste twee types combineren met de gewone vrijwillige overuren, wat jou als werkgever extra flexibiliteit geeft.
Onvrijwillige overuren
De regels voor onvrijwillige overuren vandaag
Formaliteiten Streng: geldige reden nodig; afhankelijk van de reden ook informatieprocedure, werkrooster aanpassen, enz. Inhaalrust toekennen? Ja (uitzonderingen zijn mogelijk) Overloon betalen? Ja (boven bepaalde grenzen) RSZ verschuldigd? Ja Bedrijfsvoorheffing verschuldigd? ✔️ Gunstregime voor 180 overuren per jaar:
- Vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing voor werkgever
- Vermindering bedrijfsvoorheffing voor werknemer
Maximumaantal overuren per jaar ✔️ Geen maximumaantal. Overuren moeten wel ingehaald worden van zodra er 143 overuren na elkaar gepresteerd zijn (interne grens). Er zijn dag- en weekgrenzen Wat voorziet het regeerakkoord 2025-2029?
Het fiscaal gunstregime voor 180 overuren per jaar wordt van onbepaalde duur.
Om je werknemers klassieke, 'onvrijwillige' overuren te laten presteren heb je een geldige reden nodig. De wet aanvaardt onder meer als reden: een onvoorziene noodzaak, overmacht of een buitengewone vermeerdering van werk. Voor elk van die redenen moet je specifieke stappen volgen, zoals het informeren van de werknemersvertegenwoordiging, de sociale inspectie op de hoogte stellen of het werkrooster aanpassen.
Werknemers die onvrijwillige overuren presteren, hebben recht op overloon (boven bepaalde grenzen) en inhaalrust.
In het regeerakkoord benadrukken de regeringspartijen dat de bestaande procedures en het overloon behouden blijven.
Lees meer
Geldige reden: 'Is het wettelijk om overuren te doen presteren?'
Fiscale behandeling van onvrijwillige overuren: permanente uitbreiding
Voor overuren waarvoor een wettelijk overloon verschuldigd is, voorziet de fiscus al jaren een fiscaal voordelige behandeling. Het gaat om een vermindering van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor de werkgever en een vermindering van de bedrijfsvoorheffing voor de werknemer.
Lees meer in onze themareeks: 'Fiscale verminderingen'
Dit fiscaal gunstregime geldt strikt genomen voor 130 overuren op jaarbasis. Sinds enkele jaren wordt die grens opgetrokken naar 180 uren per jaar, maar telkens voor een beperkte duur van twee jaar. Momenteel is het einde van die uitbreiding voorzien op 30 juni 2025.
In het federaal regeerakkoord 2025-2029 lezen we dat de uitbreiding naar 180 overuren per jaar een permanent karakter zal krijgen, d.w.z. een wettelijke verankering voor onbepaalde duur.
Vrijwillige overuren
Gewone vrijwillige overuren (met overloon)
De regels voor gewone vrijwillige overuren vandaag
Formaliteiten ✔️ Soepel: schriftelijk akkoord van werknemer nodig, zesmaandelijks te hernieuwen Inhaalrust toekennen? ✔️ Nee Overloon betalen? Ja (boven bepaalde grenzen) RSZ verschuldigd? Ja Bedrijfsvoorheffing verschuldigd? ✔️ Gunstregime voor 180 overuren per jaar:
- Vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing voor werkgever
- Vermindering bedrijfsvoorheffing voor werknemer
Maximumaantal overuren per jaar 120 overuren Wat voorziet het regeerakkoord 2025-2029?
Het fiscaal gunstregime voor 180 overuren per jaar wordt van onbepaalde duur.
Een vrijwillig overuur kan gepresteerd worden wanneer je werknemer zich hiermee schriftelijk akkoord verklaart. Dat akkoord moet je om de zes maanden laten hernieuwen. Het voordeel van dit type overuren is dat je geen inhaalrust moet toekennen. Ook vallen er heel wat administratieve verplichtingen weg: je moet geen reden opgeven voor de overuren, je bent niet verplicht om de werknemersvertegenwoordiging en sociale inspectie te verwittigen, en het is niet nodig om het uurrooster aan te passen.
Het totale aantal gewone vrijwillige overuren dat een werknemer per jaar mag presteren is 120 uren. Dit aantal bestaat uit twee delen: 100 uren volgens de Arbeidswet en 20 extra uren die in 2019 werden toegevoegd via cao nr. 129 van de Nationale Arbeidsraad.
Net als bij de onvrijwillige overuren ben je overloon verschuldigd en ook hier kan je genieten van het fiscaal gunstige regime dat we eerder toelichtten.
Vrijwillige relance-overuren (netto en zonder overloon)
De regels voor relance-overuren vandaag
Formaliteiten ✔️ Soepel: schriftelijk akkoord van werknemer nodig, zesmaandelijks te hernieuwen Inhaalrust toekennen? ✔️ Nee Overloon betalen? ✔️ Nee RSZ verschuldigd? ✔️ Nee (bruto = netto) Bedrijfsvoorheffing verschuldigd? Maximumaantal overuren per jaar 120 uren, te combineren met max. 100 gewone vrijwillige overuren
Wat voorziet het regeerakkoord 2025-2029?
Een verdubbeling naar 240 netto-overuren zonder overloon, voor onbepaalde duur. Te combineren met 120 gewone vrijwillige overuren met overloon.
In de nasleep van de coronacrisis heeft de toenmalige regering een tijdelijke regeling van 'relance-overuren' uitgewerkt. Dat regime loopt ten einde op 30 juni 2025. Het houdt in dat er 120 vrijwillige overuren kunnen worden gepresteerd die volgende voordelen bieden:
- Geen inhaalrust
- Geen overloon
- Geen RSZ-bijdragen noch bedrijfsvoorheffing (bruto = netto)
- Een schriftelijk akkoord met de werknemer volstaat als formaliteit
Net als bij gewone vrijwillige overuren, heb je wel een schriftelijk akkoord van je werknemer nodig.
In combinatie met de ‘gewone’ vrijwillige overuren kunnen werknemers in totaal 220 vrijwillige overuren presteren:
- 100 gewone vrijwillige overuren met overloon, met eventuele toepassing van het fiscaal gunstregime (zie hoger)
- 120 relance-overuren waarbij je geen overloon betaalt (bruto is gelijk aan netto)
Het regeerakkoord voorziet nu een uitbreiding van dit systeem naar 360 vrijwillige overuren per jaar, voor onbepaalde duur:
- 240 netto-overuren zonder overloon en zonder inhaalrust
- 120 overuren met overloon en zonder inhaalrust. Hierop betaal je RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing, met eventuele toepassing van het fiscaal gunstregime (zie hoger).
- Het schriftelijk akkoord als formaliteit blijft behouden
Netto-overuren in de horecasector
De regels voor netto-overuren in de horeca vandaag
Voor welke werknemers? Voltijdse werknemers Formaliteiten ✔️ Soepel: schriftelijk akkoord van werknemer nodig, zesmaandelijks te hernieuwen Inhaalrust toekennen? ✔️ Nee Overloon betalen? ✔️ Nee RSZ verschuldigd? ✔️ Nee (bruto = netto) Bedrijfsvoorheffing verschuldigd? Maximumaantal overuren per jaar
- 360 uren indien geregistreerd kassasysteem (GKS)
- 300 uren zonder GKS
Wat voorziet het regeerakkoord 2025-2029?
360 netto-overuren en daarbovenop nog eens 90 ‘gewone’ vrijwillige overuren
Het paritair comité nr. 302 is de pionier wat betreft de netto-overuren. Momenteel kan je in die sector 360 netto-overuren laten presteren als je zaak een geregistreerd kassasysteem (GKS) gebruikt en 300 uren als je geen GKS hebt. Die netto-overuren zijn zonder overloon en inhaalrust. Wel moet je jouw werknemer een schriftelijk akkoord laten ondertekenen. Er zijn geen RSZ-bijdragen op verschuldigd, noch bedrijfsvoorheffing.
Lees meer: 'Overuren in de horecasector'
Het regeerakkoord wil de bestaande vrijwillige overuren in de horeca optrekken van 360 naar 450 vrijwillige overuren. Op die bijkomende 90 vrijwillige overuren ben je wel overloon, RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing verschuldigd. De regeringspartijen willen het systeem ook eenvoudiger en flexibeler maken, maar hiervoor moeten we wachten op meer details.
Voorbehouden aan voltijdse werknemers
Er is pas sprake van een overuur wanneer de voltijdse arbeidsduur wordt overschreden. Die grenzen verschillen naargelang de sector en het arbeidsregime dat geldt in jouw onderneming. Toch is het momenteel denkbaar dat ook deeltijdse werknemers in sommige gevallen deze grenzen overschrijden, bijvoorbeeld als er 10 uur op een dag wordt gepresteerd. Ook op weekbasis kan een deeltijder af en toe de overloongrens overschrijden.
Het regeerakkoord wil het gebruik van de vrijwillige overuren in de eerste plaats voorbehouden aan voltijdse werknemers. Deeltijdse werknemers mogen er enkel gebruik van maken als ze al minstens drie jaar deeltijds werken en op voorwaarde dat er sprake is van een tijdelijke toename van werk.
Geen nadeel voor wie vrijwillige overuren weigert
Het nieuwe regeerakkoord behoudt de regel dat je werknemer zich altijd schriftelijk akkoord moet verklaren om vrijwillige overuren te presteren. De regeringspartijen benadrukken dat de werknemers die geen vrijwillige overuren willen presteren hier geen nadelige gevolgen van mogen ondervinden.
Wat betekent dit voor jou?
Het regeerakkoord bevat de voornemens van de nieuwe regering, maar deze regels moeten nog in concrete wetteksten uitgewerkt worden. Zodra er meer nieuws is, houden we je daarvan op de hoogte via Lex4You en jouw FlasHR nieuwsbrief.
In de tussentijd kan je de fiscaal gunstige overuren (onvrijwillig en vrijwillig), de relance-overuren en de netto-overuren in de horeca blijven toepassen. Dit doe je door de juiste codes in je payroll-tool in te voeren.
Wil je gebruik maken van vrijwillige overuren? Zorg dan dat je een schriftelijke overeenkomst hebt met je werknemer. Een modelovereenkomst vind je in het downloadmenu van dit artikel.
