Rechtstreekse aansprakelijkheid tussen twee medecontractanten
Het mechanisme van de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden houdt in dat de opdrachtgever (of de aannemer) die een beroep doet op een aannemer (of onderaannemer) die fiscale schulden heeft op het moment dat de overeenkomst wordt gesloten en/of op het moment van de betaling van de factuur, hoofdelijk aansprakelijk is voor de betaling van die schulden.
Concreet zullen de betrokken opdrachtgever of de aannemer als schuldenaar opgenomen worden in de databank van de belastingadministratie die toegankelijk is voor het publiek als zij de opgevorderde bedragen niet binnen dertig dagen na de betekening van een dwangbevel vereffenen.
De hoofdelijke aansprakelijkheid zal echter niet spelen indien de betrokken opdrachtgever of aannemer zijn inhoudingsplicht vervult.
Het mechanisme zal evenmin van toepassing zijn wanneer de opdrachtgever (of aannemer) reeds onder het mechanisme van de sociale schulden valt en dit effectief toegepast wordt.
Voorbeeld: de opdrachtgever B geeft opdracht aan aannemer C om werken in onroerende staat uit te voeren. Aannemer C is aansprakelijk voor de sociale/fiscale schulden en wordt als schuldenaar opgenomen in de gegevensbanken van de RSZ en fiscus. Op het moment dat hij zijn factuur betaalt, laat de opdrachtgever B na om deze gegevensbanken te raadplegen en dus doet hij ook geen inhouding ten voordele van de RSZ en fiscus. Hierdoor kunnen de RSZ en de fiscus hem hoofdelijk aansprakelijk stellen met C, zodat hij mee verantwoordelijk wordt voor de terugbetaling van de schulden van C, ook al heeft hij deze schulden niet zelf gemaakt.
Subsidiaire aansprakelijkheid of getrapte aansprakelijkheid
Het systeem van de rechtstreekse aansprakelijkheid werd nog krachtiger gemaakt door een mechanisme van getrapte of subsidiaire aansprakelijkheid. Hierdoor wordt de aansprakelijkheid systematisch doorgeschoven naar de in een voorafgaand stadium tussenkomende aannemers in de onderaannemingsketen wanneer de aannemer die een beroep gedaan heeft op de onderaannemer die de geëiste sommen niet betaald heeft, de schulden niet vereffent[1].
Voor meer uitleg over en een voorbeeld van de werking van dit mechanisme verwijzen we u naar onze fiche betreffende de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden. Het mechanisme van de hoofdelijke aansprakelijkheid op sociaal vlak werkt immers op dezelfde manier. We willen er wel nog even op wijzen dat het mechanisme van de getrapte aansprakelijkheid uitgebreid werd tot de opdrachtgever. Meer uitleg hierover vindt u ook in de fiche over de sociale schulden.
[1] Programmawet van 29 maart 2012.