Geen beperkte aansprakelijkheid op strafrechtelijk niveau
De beperkte aansprakelijkheid van de werknemer is niet van toepassing wanneer hij een fout begaat die door het Strafwetboek gesanctioneerd wordt, bijvoorbeeld diefstal, oplichting of een inbreuk op de Wegcode zoals een snelheidsovertreding of het rijden door een rood licht.
In die gevallen is de werknemer volledig aansprakelijk. De werknemer kan zich hier niet verschuilen achter zijn beperkte aansprakelijkheid, ook al werd de fout bij de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst begaan.
Burgerrechtelijke gevolgen van een strafrechtelijke inbreuk
Bepaalde strafrechtelijke fouten hebben evenwel ook burgerrechtelijke gevolgen. In dat geval is de werknemer aansprakelijk op strafrechtelijk niveau, maar niet op burgerrechtelijk vlak aangezien de wet daar een immuniteit voorziet.
De werkgever kan burgerrechtelijk aansprakelijk gesteld worden voor de door zijn werknemer aan derden veroorzaakte schade. In dat geval kan hij proberen de aldus voor zijn werknemer betaalde sommen te recupereren.
Werkgever burgerrechtelijk aansprakelijk
De werkgever is burgerrechtelijk aansprakelijk voor de betaling van de boetes die aan de werknemer opgelegd worden indien deze bij de uitoefening van zijn functie een verkeersovertreding begaat[1]. Daarnaast is hij ook aansprakelijk voor de boetes die zijn aangestelden oplopen bij inbreuken op de arbeidsreglementering.
Terugbetaling van de boete
Wanneer hem geen enkele fout verweten kan worden[2], heeft de werkgever het recht de terugbetaling te vragen van de boete, zonder dat de werknemer het voordeel van de beperkte aansprakelijkheid kan inroepen. Er dient evenwel opgemerkt te worden dat een minderheid van de rechtsleer en de rechtspraak van oordeel is dat de werknemer zich ook in dit geval achter de beperkte aansprakelijkheid kan verschuilen.
Zelfs wanneer de werkgever de terugbetaling van de boete mag vragen, mag hij geen afhouding op het loon van de werknemer verrichten. De werknemer mag evenwel zijn expliciete toestemming geven om dit wel te doen. Beide partijen kunnen hierover een overeenkomst maken vanaf het moment waarop de bezoldiging van de betrokken maand opeisbaar is geworden. De werknemer mag zijn akkoord niet op voorhand geven.
Bovendien kan de werknemer die de boete betaald zou hebben, niet van de werkgever eisen dat deze het bedrag ervan terugbetaalt, tenzij de werkgever strafrechtelijk aansprakelijk is.
Gevolgen van de terugbetaling van bepaalde boetes door de werkgever op het vlak van de sociale zekerheid
De socialezekerheidsreglementering stelt dat de bedragen die een werkgever in plaats van zijn werknemer betaalt of aan zijn werknemer terugbetaalt voor een verkeersboete die de werknemer tijdens de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst heeft opgelopen, niet als loon worden beschouwd.
Hoewel de (terug)betaalde boetes niet als loon beschouwd worden, is er toch een solidariteitsbijdrage van 33% op verschuldigd. De wetgever wil hiermee vermijden dat de werkgever zijn werknemer aanzet tot het begaan van (snelheids)overtredingen om bepaalde deadlines te halen.
De bijdrage is enkel verschuldigd voor de volgende verkeersboetes[3]:
- De verkeersboetes voortvloeiend uit een zware verkeersovertreding (overtredingen van de derde en vierde graad) en verkeersboetes van minimaal 150 euro voortvloeiend uit een snelheidsovertreding
- De verkeersboetes voortvloeiend uit een lichte verkeersovertreding (overtredingen van de eerste en tweede graad) en verkeersboetes van minder dan 150 euro voortvloeiend uit een snelheidsovertreding. Een bedrag van 150 euro op jaarbasis wordt in dit geval vrijgesteld van de solidariteitsbijdrage.
Op verkeersboetes voortvloeiend uit de toestand van het rijdend materiaal en de conformiteit van de lading is de solidariteitsbijdrage niet verschuldigd.
[1] Artikel 67 van de wegverkeerswet.
[2] Een fout die aan de werkgever verweten kan worden, is bijvoorbeeld de terbeschikkingstelling aan de werknemer van een bedrijfswagen in slechte staat of het niet-naleven, op zijn verzoek, van de verplichte rij- en rusttijden.
[3] Uiteraard gaat het alleen om de boetes die tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst worden opgelopen. De terugbetaling van boetes die in het privéleven worden opgelopen, wordt beschouwd als zuiver loon.