Zomereditie programmawet: veel nieuws onder de zon, ook voor gepensioneerde zelfstandigen
De zomereditie van de programmawet brengt veel nieuwigheiden op tal van vlakken. Zo komen er nieuwe bijdrageregelingen voor zelfstandigen die de wettelijke pensioenleeftijd bereikt hebben, maar geen rustpensioen of enkel een overlevingspensioen genieten. Wanneer zij na hun pensioenleeftijd actief blijven, kunnen ze vanaf 1 oktober 2025 pensioen- en andere sociale rechten opbouwen.
Wat is de huidige regeling?
Ben je vandaag gepensioneerd geniet je geen rustpensioen of slechts een overlevingspensioen? Dan kan je in het zelfstandigenstatuut momenteel geen bijkomende pensioenrechten opbouwen, tenzij je als zelfstandige een inkomen hebt dat de minimumdrempel van 17.008,88 euro overschrijdt. Vanaf 1 oktober 2025 verandert dat en zal dat wel mogelijk zijn.
Hierna geven we je een overzicht van de drie situaties die zich vanaf 1 oktober 2025 kunnen voordoen:
- Je bijdragen veranderen vanaf 1 oktober 2025
- Je bijdragen veranderen in principe, maar je kiest voor een opt-out
- Je bijdragen blijven ongewijzigd
Meer over de wettelijke pensioenleeftijd en je rustpensioen op socialsecurity.be
Lees meer: 'Wat verandert de programmawet voor werkgevers?'
Welke zelfstandigen betalen andere bijdragen vanaf 1 oktober 2025?
A. Pensioenleeftijd zonder rust- en overlevingspensioen
Hogere minimumbijdragen
Heb je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt zonder dat je effectief een rustpensioen of overlevingspensioen uitbetaald krijgt? Dan ben je vanaf het vierde kwartaal van 2025 dezelfde bijdragen verschuldigd als een zelfstandige in hoofdberoep*. Je betaalt dan de gewone bijdragen van 20,5%. Net als bij een zelfstandige in hoofdberoep wordt een minimuminkomen van 17.008,88 euro (bedrag 2025) verondersteld, wat neerkomt op een minimumbijdrage van 907,45 euro per kwartaal.
* Voor de meewerkende partner maxistatuut en primostarter gelden de op hen toepasselijke minimumdrempels.
De minimumdrempels in 2025
- Zelfstandige in hoofdberoep: 17.008,88 euro
- Maxistatuut meewerkende partner: 7.472,00 euro
- Primostarter: 8.783,48 euro
Je sociale bijdragen worden vanaf 1 oktober 2025 als volgt berekend:
- 20,50% tot het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) en op een minimuminkomen van 17.008,88 euro (2025)
- 14,16% op het gedeelte van je beroepsinkomsten dat hoger is dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025), zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden
Voorzie je dat je definitieve inkomen van 2025 lager zal zijn dan het inkomen waarop we jouw sociale bijdragen berekenen? Dan kan je een vermindering van voorlopige bijdragen vragen.
Lees meer: 'Mijn sociale bijdragen verlagen'
Wil je liever het huidige bijdragensysteem blijven toepassen? Dan kun je een opt-out overwegen, die we verder in dit artikel bespreken.
Opbouw van sociale rechten
Door het betalen van hogere bijdragen bouw je vanaf 1 oktober 2025 bijkomende pensioenrechten als zelfstandige op. Verder kom je ook in aanmerking voor volgende sociale rechten:
- Uitkering mantelzorg
- Vaderschaps- en geboorte-uitkering
- Rouwuitkering
- Terugbetaling van ziektekosten
- Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen gedurende 6 maanden
Deze nieuwe regeling treedt automatisch in werking vanaf 1 oktober 2025.
B. Pensioenleeftijd met enkel overlevingspensioen
Heb je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt en krijg je enkel een overlevingspensioen uitbetaald, maar geen rustpensioen? Dan betaal je tot en met het derde kwartaal van 2025 een verminderd bijdragepercentage (14,70%) en geldt er een drempel waaronder je geen bijdragen verschuldigd bent.
Hogere minimumbijdragen
Vanaf het vierde kwartaal van 2025 zal je echter dezelfde bijdragen als een zelfstandige in hoofdberoep verschuldigd zijn. Zowel het gewone bijdragepercentage van 20,5% als de minimumdrempel van een zelfstandige in hoofdberoep (17.008,88 euro in 2025) worden van toepassing. Voor de meewerkende partner maxistatuut en primostarter gelden de op hen toepasselijke minimumdrempels.
Je sociale bijdragen worden vanaf 1 oktober 2025 als volgt berekend:
- 20,50% tot het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) en op een minimuminkomen van 17.008,88 euro (2025);
- 14,16% op het gedeelte van jouw beroepsinkomsten dat hoger is dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden.
Je kan een vermindering van je voorlopige bijdragen vragen. Toch mag de verminderde bijdrage niet lager zijn dan de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep.
Lees meer: 'Mijn sociale bijdragen verlagen'
Wil je liever het huidige bijdragensysteem blijven toepassen? Dan kun je een opt-out overwegen, die we verder in dit artikel bespreken.
Opbouw van sociale rechten
Vanaf 1 oktober 2025 betaal je dus een bijdrage van 20,5%, minstens op de minimumdrempel van een zelfstandige in hoofdberoep. Daartegenover staat dat je bijkomende pensioenrechten als zelfstandige opbouwt.
Je kan jouw overlevingspensioen cumuleren met:
- De uitkering mantelzorg
- Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (maximaal zes maanden)
Het overlevingspensioen is niet combineerbaar met de rouwuitkering.
Deze nieuwe regeling treedt automatisch in werking vanaf 1 oktober 2025.
C. Geschorst overlevingspensioen
Je hebt de pensioenleeftijd bereikt doch met enkel een overlevingspensioen dat volledig geschorst wordt wegens overschrijding van de toegelaten grenzen. Dan ben je vanaf 1 oktober 2025 bijdragen verschuldigd als een zelfstandige in hoofdberoep.
Jouw sociale bijdragen worden dan als volgt berekend:
- 20,50 % tot het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) en op een minimuminkomen van 17.008,88 euro (2025);
- 14,16 % op het gedeelte van de beroepsinkomsten dat hoger is dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden.
Opbouw van sociale rechten
In deze situatie kan je enkel bijkomende pensioenrechten als zelfstandige opbouwen als je een bijdragepercentage van 20,5 % betaalt op minstens de minimumdrempel en dit ongeacht de hoogte van je werkelijke beroepsinkomsten.
De minimumdrempels in 2025
- Zelfstandige in hoofdberoep: 17.008,88 euro
- Maxistatuut meewerkende partner: 7.472,00 euro
- Primostarter: 8.783,48 euro
Deze nieuwe regeling treedt automatisch in werking vanaf 1 oktober 2025.
Opt-out om in het oude systeem te blijven
Niet iedereen zal bereid zijn om hogere bijdragen te betalen. Daarom voorziet de programmawet dat je afstand kan doen van het nieuwe systeem. Via zo'n opt-out kan je in het oude systeem bijdragen blijven betalen. Die keuze is niet definitief en kan je dus steeds ongedaan maken.
A. Pensioenleeftijd zonder rust- en overlevingspensioen
Heb je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt zonder effectief de betaling van een rustpensioen of een overlevingspensioen te genieten? Dan ben je in beginsel vanaf 1 oktober 2025 dezelfde bijdragen verschuldigd als een zelfstandige in hoofdberoep. Je kan er echter voor kiezen (opt-out) om onder het oude systeem te blijven.
Je kan je keuze voor deze opt-out aan Securex meedelen door het aanvraagformulier “Opt-out 1” ingevuld en ondertekend te versturen:
- Via e-mail, naar mybusiness@securex.be
- Per post, naar Verenigde-Natieslaan 1 te 9000 Gent
In dat geval worden je sociale bijdragen vanaf 1 oktober 2025 als volgt berekend:
- Je beroepsinkomsten is lager dan 3.763,51 euro (drempel 2025)
- Je betaalt geen sociale bijdragen, er is geen minimale bijdrage
- Je beroepsinkomsten bereiken 3.763,51 euro (drempel 2025)
- Je betaalt 20,5% tot aan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025);
- Je betaalt 14,16% op het gedeelte van je beroepsinkomsten boven het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025), zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden
Voorzie je dat je definitieve inkomen van 2025 lager zal zijn dan het inkomen waarop we jouw sociale bijdragen berekenen? Dan kan je een vermindering van voorlopige bijdragen vragen.
Lees meer: 'Mijn sociale bijdragen verlagen'
Welke sociale rechten bouw ik op als ik kies voor een opt out?
Als je beroepsinkomen hoger ligt dan de minimumdrempel (als zelfstandige in hoofdberoep, meewerkende partner maxistatuut of primostarter) kun je volgende rechten opbouwen:
- Bijkomende pensioenrechten
- Terugbetaling van ziektekosten
- Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (maximaal 6 maanden)
Als je wettelijk verschuldigde voorlopige sociale bijdragen minstens gelijk zijn aan de bijdragen verschuldigd door een zelfstandige in hoofdberoep, kom je ook in aanmerking voor de volgende sociale rechten:
- Uitkering mantelzorg
- Vaderschaps- en geboorte-uitkering
- Rouwuitkering
Kan ik later toch nog overstappen naar het nieuwe systeem?
Ja, dit kan uitdrukkelijk of automatisch gebeuren. De opt-out (lees: toepassing van het oude systeem) kan immers op twee manieren eindigen.
Je kiest uitdrukkelijk voor een opt-in
Je kan zelf beslissen om over te stappen naar het nieuwe stelsel. Die keuze heeft pas uitwerking vanaf het volgende kalenderjaar.
Voorbeeld (geen rustpensioen en geen overlevingspensioen)
Je laat op 1 september 2026 weten dat je afstand doet van de opt-out. Je schakelt dan pas over op het nieuwe systeem vanaf 1 januari 2027.
Je geeft je keuze aan Securex door per e-mail, via mybusiness@securex.be, of per post naar Verenigde-Natieslaan 1 te 9000 Gent.
Vermoeden van verzaking
Wanneer je voorlopige sociale bijdragen even hoog zijn als die van een zelfstandige in hoofdberoep (lees: met opbouw van sociale rechten), stopt de opt-out automatisch. Je behoudt de door jou opgebouwde sociale rechten.
Wanneer je verminderde sociale bijdragen betaalt (lees: je bouwt geen sociale rechten op), maar jouw definitieve bijdragen zijn even hoog als de minimumbijdrage voor een zelfstandige in hoofdberoep, dan stopt de opt-out en heb je toch pensioenrechten opgebouwd. Als de door jou betaalde verminderde sociale bijdragen nog even hoog zijn als de minimumbijdrage voor een zelfstandige in hoofdberoep, kunnen ook andere sociale rechten toegekend worden.
B. Pensioenleeftijd met enkel overlevingspensioen
Ook als je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt en enkel een overlevingspensioen geniet, kan je via een opt-out kiezen om in het oude stelsel te blijven.
Je kan je keuze voor opt-out aan Securex meedelen door het aanvraagformulier “Opt-out 2” ingevuld en ondertekend te versturen:
- Via e-mail, naar mybusiness@securex.be
- Per post, naar Verenigde-Natieslaan 1 te 9000 Gent
Je sociale bijdragen worden dan vanaf 1 oktober 2025 als volgt berekend:
- Er zijn geen sociale bijdragen verschuldigd als jouw beroepsinkomsten lager zijn dan 3.763,51 euro (drempel 2025).
- Als jouw beroepsinkomsten 3.763,51 euro (drempel 2025) bereiken, is de sociale bijdrage 14,70%. Er is hier geen minimumdrempel.
Voorzie je dat je definitieve inkomen van 2025 lager zal zijn dan het inkomen waarop we jouw sociale bijdragen berekenen? Dan kan je een vermindering van voorlopige bijdragen vragen.
Lees meer: 'Mijn sociale bijdragen verlagen'
Welke sociale rechten bouw ik op als ik kies voor een opt out?
Je bouwt in geen enkel geval bijkomende pensioenrechten als zelfstandige op.
Kan ik later toch nog overstappen naar het nieuwe systeem?
De opt-out of het oude systeem kan hier maar op één manier eindigen, namelijk door jouw uitdrukkelijke keuze om over te stappen naar het nieuwe stelsel. Er is geen vermoeden van verzaking.
Ook hier heeft je keuze pas uitwerking vanaf het volgende kalenderjaar.
Je geeft je keuze aan Securex door per e-mail, via mybusiness@securex.be, of per post naar Verenigde-Natieslaan 1 te 9000 Gent.
Wanneer kan opt-out leiden tot verhogingen?
Verhogingen wegens laattijdige betaling bij inkomen minstens gelijk aan minimumdrempel.
Stel, je past de opt-out toe en betaalde correct, voor het einde van elk kwartaal, een voorlopige bijdrage die lager is dan de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep. Je definitieve inkomen overschrijdt echter de minimumdrempel van een zelfstandige in hoofdberoep. In dat geval ben je geen verhogingen wegens laattijdige betaling verschuldigd.
Voorbeeld
Je vraagt de toepassing van de opt-out en betaalt in 2025 (jaar N) op basis van je inkomen van 2022 (jaar N-3) een voorlopige bijdrage van 300 euro per kwartaal. De definitieve bijdrage van 2025 bedraagt 2.000 euro per kwartaal. Je bent geen verhogingen wegens laattijdige betaling verschuldigd op het verschil tussen de minimumbijdrage hoofdberoep en de voorlopige betaalde bijdrage van 300 euro.
Belangrijk: als je de voorlopige bijdrage of de regularisatiebijdragen niet tijdig betaalt, ben je uiteraard wel verhogingen wegens laattijdige betaling verschuldigd.
Verhogingen wegens onterechte vermindering
Stel, je kiest voor de toepassing van de opt-out en liet ook je voorlopige bijdragen verminderen. Je definitieve inkomen blijkt uiteindelijk hoger dan het inkomen waarop je voorlopige bijdragen werden berekend. In dat geval moest je voor het einde van het bijdragejaar voldoende bijbetaald hebben. Gebeurde dit niet, dan ben je verhogingen wegens onterechte vermindering verschuldigd.
Je blijft in dat geval wel de toepassing van de opt-out genieten, ook wanneer je definitieve inkomen minstens gelijk is aan de minimumdrempel hoofdberoep. Er zijn in dat geval ook geen verhogingen wegens laattijdige betaling verschuldigd op het verschil tussen de onbetaalde bijdrage en de minimumbijdrage hoofdberoep.
Voor wie verandert er niets op 1 oktober 2025?
A. Pensioenleeftijd bereikt met rustpensioen of pensioenleeftijd met rust- en overlevingspensioen
Als je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt en effectief een rustpensioen geniet (als werknemer, zelfstandige of ambtenaar), al dan niet samen met een overlevingspensioen, geldt net zoals voorheen een verminderd bijdragepercentage en een drempel waaronder geen bijdragen verschuldigd zijn. In deze situatie wijzigt er dus niets.
Je sociale bijdragen worden dan als volgt berekend:
- Er zijn geen sociale bijdragen verschuldigd als jouw beroepsinkomsten lager zijn dan 3.763,51 euro (drempel 2025)
- Als jouw beroepsinkomsten 3.763,51 euro bereiken (drempel 2025), bedraagt je sociale bijdrage:
- 14,70% tot aan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025)
- 14,16% op het gedeelte van jouw beroepsinkomsten hoger dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden
Kan ik pensioenrechten opbouwen?
In deze situatie kan je geen bijkomende pensioenrechten als zelfstandige opbouwen.
B. Vervroegd pensioen
Geniet je effectief van een vervroegd rustpensioen* als zelfstandige of als werknemer? Ook dan blijft je bijdrageregeling ongewijzigd. Net zoals vroeger geldt dan een verminderd bijdragepercentage en een drempel waaronder geen bijdragen verschuldigd zijn.
* Een vervroegd pensioen is een pensioen dat wordt verkregen vóór de Belgische wettelijke pensioenleeftijd.
Je sociale bijdragen worden dan als volgt berekend:
- Er zijn geen sociale bijdragen verschuldigd als jouw beroepsinkomsten lager zijn dan 3.763,51 euro (drempel 2025)
- Als jouw beroepsinkomsten 3.763,51 euro bereiken (drempel 2025), bedraagt je sociale bijdrage:
- 14,70% tot aan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025)
- 14,16% op het gedeelte van jouw beroepsinkomsten hoger dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden
Kan ik pensioenrechten opbouwen?
In deze situatie kan je geen bijkomende pensioenrechten als zelfstandige opbouwen.
C. Schorsing vervroegd rustpensioen
Zelfstandigen wiens vervroegd rustpensioen als zelfstandige of werknemer volledig geschorst wordt wegens overschrijding van de toegelaten grenzen vallen, zoals voorheen, onder het bijdragepercentage van 20,5%, maar er geldt geen minimumdrempel. Daarnaast geldt een drempel beneden dewelke geen sociale bijdragen als zelfstandige verschuldigd zijn.
Je sociale bijdragen worden dan als volgt berekend:
- Er zijn geen sociale bijdragen verschuldigd als jouw beroepsinkomsten lager zijn dan 3.763,51 euro (drempel 2025)
- Als jouw beroepsinkomsten 3.763,51 euro bereiken (drempel 2025), bedraagt je sociale bijdrage:
- 14,70% tot aan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025)
- 14,16% op het gedeelte van jouw beroepsinkomsten hoger dan het tussenplafond van 73.447,52 euro (2025) zonder het absoluut plafond van 108.238,40 euro (2025) te overschrijden
Kan ik pensioenrechten opbouwen?
In deze situatie kan je enkel bijkomende pensioenrechten als zelfstandige opbouwen als jouw beroepsinkomsten minstens gelijk zijn aan de toepasselijke minimumdrempel (als zelfstandige in hoofdberoep, meewerkende partner maxistatuut of primostarter).
De minimumdrempels in 2025:
- Zelfstandige in hoofdberoep: 17.008,88 euro
- Maxistatuut meewerkende partner: 7.472,00 euro
- Primostarter: 8.783,48 euro
Enkele slotvragen
Hoeveel extra pensioen zal mij dit opleveren?
Hier kunnen we geen algemeen antwoord op geven. Dit hangt af van jouw concreet dossier. Je kan een aantal situaties simuleren op mypension.be en aan de hand daarvan de impact op jouw pensioenbedrag inschatten. Indien dat niet mogelijk is, dan moet je contact nemen met de Pensioendienst van het RSVZ (te contacteren via het mailadres info@rsvz-inasti.fgov.be of het gratis nummer 1765).
Kan ik mijn pensioen met terugwerkende kracht vragen?
Werd er een ambtshalve pensioenonderzoek opgestart naar aanleiding van het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd, en heb je gevraagd om het pensioen niet-betaalbaar te stellen, waardoor het onderzoek werd afgerond met een beslissing "niet-betaalbaar"? Dan kan het pensioen in bepaalde omstandigheden met terugwerkende kracht alsnog ingaan. Neem hiervoor contact op met de Pensioendienst van het RSVZ. Het RSVZ zal jouw dossier individueel bekijken en beslissen of er een toekenning en betaalbaarstelling met terugwerkende kracht kan gebeuren.
Gaat het om een gemengde loopbaan? Dan is ook vereist dat het pensioenonderzoek bij de Federale Pensioendienst volledig werd afgerond en resulteerde in een beslissing "niet-betaalbaar". Hiertoe moet je contact opnemen met de Federale Pensioendienst, die jouw pensioendossier individueel zal bekijken. Je contacteert hen via de website van de Federale Pensioendienst of via het gratis nummer 1765.
Levert de betaling van hogere bijdragen mij nog andere rechten op, behalve pensioenrechten?
Ja, door het betalen van hogere bijdragen kom je in aanmerking voor de uitkering mantelzorg (voor zorgen die je geeft aan een ernstig zieke naaste), de vaderschaps- en geboorte-uitkering en de rouwuitkering. Daarnaast bouw je ook rechten op het vlak van ziektekosten en -uitkeringen.
Hoe Securex jou helpt
Heb je nog vragen over deze nieuwigheden? Mail naar mybusiness@securex.be en we helpen je graag verder.
Bron
- Programmawet van 18 juli 2025, Belgisch Staatsblad van 29 juli 2025