De bezoldigingen van een bedrijfsleider [1] zijn alle vergoedingen die de onderneming waarin hij zijn activiteiten of functies uitoefent aan deze natuurlijke persoon betaalt of toekent.
De verschillende types van bezoldiging
Het gaat met name om:
- Tantièmes, dit is een deel van de uitkeerbare winst van een vennootschap die de algemene vergadering, belast met de bestemming van het resultaat, toekent aan de bestuurders of de zaakvoerders
- Zitpenningen, dit zijn de bedragen die de leden van de raad van bestuur ontvangen als vergoeding voor hun aanwezigheid op de vergaderingen. Deze bedragen kunnen toegekend worden aan bedrijfsleiders maar ook aan de leden van de raad van bestuur van VZW's. Naar gelang van de feitelijke omstandigheden worden zij beschouwd als bedrijfsleidersbezoldigingen, lonen van een werknemer of als baten
- Emolumenten, dit zijn wedden, honoraria, lonen, salarissen, …
- Enigerlei vaste of veranderlijke sommen, dit zijn alle sommen die niet gedekt worden door de eerste drie categorieën met uitzondering van dividenden en van de kosten eigen aan de werkgever
- Voordelen van alle aard verkregen uit hoofde of naar aanleiding van het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid
- Vergoedingen verkregen uit hoofde of naar aanleiding van het stopzetten van de arbeid of het beëindigen van een arbeidsovereenkomst
- Vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van bezoldigingen
- Bezoldigingen die door de bedrijfsleider zijn verkregen, zelfs indien ze zijn betaald of toegekend aan zijn rechtverkrijgenden (erfgenamen)
- de huurprijs en de huurvoordelen van een gebouwd onroerend goed die verkregen worden door de bedrijfsleiders van de eerste categorie (mandatarissen) van de vennootschap waarin zij hun mandaat uitoefenen en die geherkwalificeerd zijn als beroepsinkomsten
In het algemeen zijn de beslissing en de modaliteiten inzake de toekenning van de bedrijfsleidersinkomsten geregeld door:
- Het Wetboek van vennootschappen
- De verschillende wetten en takken van het burgerlijk recht die van toepassing zijn op het wettelijk stelsel van bepaalde rechtspersonen (VZW, private stichting, ...)
- De statuten van de rechtspersoon
Het attractiebeginsel
Principe
Volgens het juridische concept van het attractiebeginsel vormt alles wat een bedrijfsleider ontvangt van de vennootschap waar hij een leidende functie of activiteit uitoefent, een inkomen als bedrijfsleider. Zo wordt belet dat de beroepsinkomsten opgesplitst worden en dat belastingplichtigen tweemaal het forfait voor beroepskosten toepassen (dat zowel voor de aanslag van de bezoldigingen van werknemers als voor de aanslag van bezoldigingen van bedrijfsleiders is vastgesteld [2]).
Krachtens dit attractiebeginsel worden de vervangingsinkomens die de vennootschap aan haar bedrijfsleiders toekent in het kader van een tijdelijke inkomensderving dus beschouwd als bedrijfsleiderbezoldigingen. De vervangingsinkomens die daarentegen worden toegekend in het kader van een permanente inkomensderving worden behandeld als pensioenen indien ze worden toegekend aan ex-bedrijfsleiders die ontslag hebben genomen als bedrijfsleider.
De vervangingsinkomens die een tijdelijke of permanente inkomensderving compenseren worden echter als dusdanig behandeld indien ze door derden (verzekeraars of ziekenfondsen, ...) aan de bedrijfsleiders betaald worden.
Krachtens ditzelfde attractiebeginsel worden van een algemeen directeur die zijn functie uitoefent met een arbeidsovereenkomst en aan wie een bezoldigd mandaat als bestuurder wordt aangeboden, zowel de bezoldigingen als werknemer als de bezoldigingen als bedrijfsleider belast als bedrijfsleiderbezoldigingen. Indien het mandaat van bestuurder daarentegen onbezoldigd is, dan zullen zijn bezoldigingen als werknemer als zodanig belast worden.
Uitzonderingen
De volgende inkomsten ontsnappen aan het attractiebeginsel:
- Dividenden die roerende inkomsten zijn
- De terugbetaling van kosten eigen aan de werkgever
- De onroerende inkomsten die niet geherkwalificeerd werden als inkomsten van bedrijfsleider [3]
- De bezoldigingen toegekend aan natuurlijke personen die bezoldigde functies uitoefenen in een vennootschap waarin zij eveneens een onbezoldigd mandaat uitoefenen voor zover de huurprijzen van de gebouwde onroerende goederen die zij van deze laatstgenoemde ontvangen niet geherkwalificeerd worden als bezoldigingen van een bedrijfsleider
- De inkomsten van natuurlijke personen die een onbezoldigd mandaat uitoefenen in VZW's of andere rechtspersonen die niet onderworpen zijn aan de rechtspersonenbelasting of die zich niet met een exploitatie of met verrichtingen van winstgevende aard bezighouden [4]
- De inkomsten die natuurlijke personen ontvangen van de vennootschap waar zij een mandaat als bestuurder uitoefenen en waarvan het maatschappelijk doel geheel verschillend is van hun werkzaamheid van advocaat, architect of bedrijfsrevisor [5]
[1] Art. 31 van het WIB 92.
[2] Artikel 51, lid 2, 1° en 2° van het WIB 92.
[3] Artikel 32, lid 2, 2° en 3° van het WIB 92.
[4] Artikel 32, lid 3 van het WIB 92.
[5]Com IR artikel 32/6 van het WIB 92.